Limenoscope - Ancient Hellenic Ports
_ΧΑΡΤΗΣ        _ΛΙΜΕΝΕΣ        _ΙΣΤΟΡΙΚΟ        _ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ       

Αίγινα - Εμπορικός λιμένας
 
Το νησί της Αίγινας κατοικείται ήδη από τη Νεολιθική Εποχή. Ο προϊστορικός οικισμός του νησιού βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του, στον παράκτιο λόφο που είναι γνωστός ως Κολώνα, βορείως της σύγχρονης πόλης της Αίγινας. Μετά τον 7ο αιώνα π.Χ. η πόλη επεκτείνεται ανατολικά της Κολώνας. Η πρώτη περίοδος ακμής τοποθετείται στην Εποχή του Χαλκού. Καθώς ο οικισμός είναι χτισμένος δίπλα στη θάλασσα, είναι πιθανό ότι ο όρμος βόρεια της Κολώνας θα χρησίμευε ως αγκυροβόλιο. Σύμφωνα με τον Knoblauch ένα τμήμα του κυματοθραύστη στον βόρειο όρμο χρονολογείται στον 19ο αιώνα π.Χ. Στην Ύστερη Αρχαϊκή και στην πρώιμη Κλασική περίοδο, η Αίγινα ακμάζει και συγκεντρώνει μεγάλο πλούτο και φήμη από τις θαλάσσιες εμπορικές δραστηριότητες οι οποίες περιλαμβάνουν σχέσεις με την Ιταλία, τον Εύξεινο Πόντο και την Αίγυπτο. Κατά τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. η πόλη οχυρώνεται και ταυτόχρονα επεκτείνονται και οι λιμενικές εγκαταστάσεις της. Σε αυτά τα χρόνια της ακμής τοποθετείται η δημιουργία δύο νέων λιμένων νότια από το λόφο της Κολώνας. Πρόκειται για έναν πολεμικό, οχυρωμένο λιμένα ο οποίος είναι γνωστός από τις πηγές ως ‘Κρυπτός Λιμήν‘ και αμέσως νοτίως αυτού βρισκόταν ο εμπορικός λιμένας. Οι λιμένες αυτοί, φαίνεται να είχαν ενιαία οχύρωση και πιθανώς υπήρχε μεταξύ τους επικοινωνία. Το λιμενικό αυτό σύμπλεγμα προστατεύεται από βορρά και νότο με ογκώδεις κυματοθραύστες από αργούς λίθους, η θέση των οποίων φαίνεται να σχετίζεται με την περιμετρική οχύρωση της πόλης. Το δυτικό θαλάσσιο τμήμα του λιμενικού συμπλέγματος οριοθετείται από μία σειρά κωνικών υφάλων από αργούς λίθους, οι οποίοι καθιστούν δυσπρόσιτη την προσέγγιση εχθρικών σκαφών στα λιμάνια και τις ακτές της πόλης και δημιουργούν επιπλέον ένα ασφαλές αγκυροβόλιο.  
 

Εικόνες

 
Βασικά χαρακτηριστικά
Περιοχή Σαρωνικός Κόλπος  
Χρήση Εμπορικός  
Ύπαρξη σύγχρονου λιμένα Ναι, οι σύγχρονες λιμενικές κατασκευές καλύπτουν τις αρχαίες  
Σωζόμενες κατασκευές Όχι  
Γενική περιγραφή
Το εμπορικό λιμάνι της Αίγινας δεν είναι δυνατό να μελετηθεί, καθώς καλύπτεται από το σύγχρονο λιμάνι. Πιθανώς είχε ωοειδές σχήμα. Ο νότιος λιμενοβραχίονας αναφέρεται στο Χάρτη του Graves (1838) ως αρχαίος ενώ το λιμάνι ήταν σε χρήση κατά την Ενετοκρατία, όπως αποδεικνύεται από τον πύργο του Μοροζίνι ο οποίος είχε χτιστεί στην άκρη του νότιου λιμενοβραχίονα και καταστράφηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο νότιος λιμενοβραχίονας του πολεμικού λιμένα που καταστράφηκε ή επιχωματώθηκε κατά την δημιουργία του σύγχρονου λιμανιού τη δεκαετία του 1960 συνέδεε τον πολεμικό με τον εμπορικό λιμένα. Το σημείο αυτό παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς στις αρχές του 19ου αιώνα παρατηρήθηκαν εδώ μία σειρά από μικρές λεκάνες και αναγνωρίστηκαν ως κανάλι σύνδεσης των λιμανιών και πιθανώς τόπος ‘ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης’. Η κατασκευή του εμπορικού λιμένα σύμφωνα με τον Knoblauch θεωρείται σύγχρονη του πολεμικού λιμένα περί το 480 π.Χ. 
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Εποχή κατασκευής (αιώνες) 5ος π.Χ. - 10ος μ.Χ., 5ος αι. π.Χ.  
Διαμόρφωση λιμένα Εξωτερικός Λιμένας 
Μέγεθος λιμενολεκάνης 40000 - 40000 m2 
Είσοδος λιμένα Δ 
Αλλαγή θαλάσσιας στάθμης 2.5 m
Προσχώσεις Όχι 
Λειτουργίες
O εμπορικός λιμένας εξυπηρετεί την Αίγινα τόσο στη διάρκεια της ακμής της όσο και αργότερα για την διεκπαιρέωση από αυτόν του εμπορίου της. Η ήττα της Αίγινας από την Αθήνα στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. σημαίνει το τέλος της αιγινίτικης ναυτικής υπεροχής, συμπαρασύροντας πιθανώς και την τύχη των λιμένων. Η πόλη συνέχισε να υφίσταται έως και τον 10 αι. μ.Χ. χωρίς όμως να διαδραματίσει ξανά τον σημαντικό ρόλο που κατείχε στο παρελθόν.  
Πηγές
Αναφορές στην αρχαία γραμματεία Παυσανίας ΙΙ
Σχετικές έρευνες Αρχαιολογικές 
Ευρήματα σε μουσεία Όχι  
Ενδεικτική βιβλιογραφία Knoblauch, P. (1973) Die Hafenlagen der Stadt Ägina, Archaiologikon Deltion 27, 50-85, Athens. Triantafillidis, I. & Koutsoumba, D. (Forthcoming), The harbour Complex of Aegina, Proceedings of the 13th Symposium in Ship and Boat Archaeology, Amsterdam. Welter, G. (1938) Aeginetica XIII-XXIV, Archäologischer Anzeiger, 480-540. Welter, G. (1938) Aigina, Berlin. Καθεστώς προστασίας: Προστατευόμενος Ενάλιος Αρχαιολογικός Χώρος σύμφωνα με την Υπ. Απόφαση ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/51126/2719/20-12-1994, ΦΕΚ 9/Β/13-1-1995  
Καθεστώς προστασίας ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/51126/2719/20-12-1994, ΦΕΚ 9/Β/13-1-1995 
Σύνταξη κειμένου Ιωάννης Τριανταφυλλίδης - Θεοτόκης Θεοδούλου 
Επιμέλεια κειμένου Δέσποινα Κουτσούμπα - Θεοτόκης Θεοδούλου 
© copyright 2024 - Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο_Χορηγοί
WOWCREATIVEPROJECTS
BESbswy